Bu yazımda sizlere göstereceğim şey son derece basit. Bir adet BD243 NPN transistör, birkaç zener ve bir campır kullanarak çıkış voltajı ayarlanabilen minik yapılı bir besleme modülü paylaşacağım. Aslında böyle bir paylaşım size çok önemli gelmeyebilir ancak bu türden PCB’leri çizmeye insanlar genellikle üşendikleri için, elde etmek amacıyla çin’den sipariş vermek gerekiyor. Bu tür besleme modüllerini sanal mağazalardan satın alabilirsiniz. Ancak elde imkanınız varsa böylesine basit ürünleri hazır almanıza da gerek yok. Nitekim insanların basit şeylerin PCB’sini oturup çizmemelerinin nedeni de budur: “zaten hazırı satılıyor, lazım olursa satın alırız...”
Devre şeması örnektir. Resimde 4 kademeli görünmektedir. Size vereceğim baskı şemasında 5 kademe bulunacak. 3V, 5V, 6V, 9V ve 12V.
Devre şemasına bakarsanız, çok temel ve üzerinde çok fazla durmaya gerek olmayan bir yapıya sahip olduğunu anlarsınız. Bu devre, bildiğimiz basit seri regülatör devresidir. Çıkış, transistörün emetör ucundan temin edilmektedir. Bu devreye “Seri Regülasyon Devresi” adı verilir. Beyz uca bağlı hangi zener diyodu, bir campırla şaseye bağlanırsa, yaklaşık eşit olarak çıkıştan o zenerin voltajı okunur.
PCB şeması oldukça küçüktür. Ayrıca maliyeti de son derece küçüktür. Amiyane tabirle sakız parasına yapabilirsiniz. Baskılı kart üretme imkanınız yoksa delikli plakete de kurmak olabilir. Ancak yol kalınlıklarına dikkat edin. Çok ince olmasın. Değişiklik Uyarısı: Ayrıca yukarıdaki PCB resminde gördüğünüz zener değerlerini sonradan düzelttim ve gerberi güncelledim. İndireceğiniz gerberde zener voltajları daha uygun hale geldi. Bir de çıkışa LED ekledim.
PARÇA LİSTESİ:
-BD243 Transistör ve bir soğutucu heatsink edinin.
-220R çeyrek watt ya da yarım watt direnç.
-15V-1W, 13V-1W, 10V-1W, 6,8V-1W, 5,6V-1W, 3,9V-1W zener diyotları.
-“2x5 tip” 2,54mm pin header ve yanında buna uygun jumper aparatı.
2x5 2,54mm pinheader.
2,54mm Jumper connector. Pinheader'a bunu takarak çıkışı ayarlayacaksınız.
-100uF-25V elektrolitik kondansatör.
-2 adet 330uF-25V elektrolitik kondansatör.
-1Adet 47k-1W direnç.
-Plaket basacaksanız gerekli araç gereçler, basmayacaksanız delikli plaket, uygun tel, lehim vs.
DİKKAT EDİLECEKLER:
-Devrede sigorta koruması ve ters akım koruması yoktur. Polariteye dikkat etmezseniz devre bozulur, kondansatörler patlar.
-Besleme girişi kesinlikle DC olmalıdır. DC kaynak bir transformatörlü adaptör ise, köprü diyot çıkışındaki kondansatör yeterli olmalıdır. Çünkü modül üzerindeki kondansatörler yetersizdir.
-15V adaptör bulamazsanız 12V de olur. Jumpera bağlı olmayan zenerin görevi, campır değiştirirken çıkış geriliminin kontrolden çıkmasını önlemektir. Bu zeneri mutlaka kullanın boş bırakmayın.
-Giriş gerilimi ile çıkış gerilimi arasındaki fark, ısıya dönüşür. Ayrıca çıkıştan çekilen akım arttıkça transistörden ısı olarak atılır. Dolayısıyla transistörü iyi bir soğutucuya vidalayın. Bunu yapmanızı kolaylaştırmak amacıyla transistörü PCB’nin üst kenarında konumlandırdım. Bu size yardımcı olacaktır.
-Bu devrede 4A ve üzerinde akım çekmemeye çalışın. Her ne kadar transistör oldukça güçlü olsa da aksi, fazla ısı ortaya çıkmasına ve çabuk bozulmasına neden olur. Soputucu heatsink ile transistör arasına termal macun sürün.
-Devre basit arızalar verir. Transistör bozulur, zenerler yanabilir. Yapısı basit olduğundan bir sorun oluşursa bu iki eleman grubunu kontrol edin. Şişmiş bombeleşmiş kondansatör görürseniz dikkali şekilde yenisiyle değiştirin.
-Kondansatörleri ters bağlarsanız patlarlar ve parçaları gözünüze gelebilir. Bu nedenle elektronik ile uğraşırken her zaman önlem alarak ve dikkatli çalışın, koruyucu iş gözlüğü takın. Ortamı zehirli lehim dumanına karşı daima havalandırın.
Kademeli basit güç kaynağının baskıya hazır gerberini >>BURADAN İNDİRİN<<
Hepinize iyi çalışmalar ve sağlıklı günler dilerim.
Okuduğunuz için teşekkürler.
seron
basitelektronikprojeler.blogspot.com
Yorumlar
Yorum Gönder