OTOMATİK KESMELİ AKÜ ŞARJ DEVRESİ - ALT/ÜST LİMİTLİ

İnternet üzerinde yaygın satılan bir hazır kit var, dikkatinizi çekti mi bilmiyorum. Oldukça rağbet gören uzakdoğu üretimi olan bu kit, alt-üst limitli akü şarj cihazı olarak kullanılıyor. 

Sanırım resim size tanıdık gelmiştir. Kit üzerinde bir adet NE555 entegresi, opamp özelliğinden faydalanılarak belli bir referans voltaj seviyesinin altına düştüğünde röleyi sürüyor, üstüne çıktığında ise bıraktırıyor (ya da tam tersi). Böylelikle kite bağlanmış akümülatör, eğer zayıflarsa otomatik olarak şarj ediliyor, şarj tamamlandığında ise kesime gidiyor.

Bu devreyi daha evvelden klonlamıştım hatta 320volt.com'dan @gevv, bana klonladığı karttan bir tane gönderdi sağolsun. İlgili sayfaya gidin yan sekmede açılır.

Çizim yapmayı sevdiğim için buna benzer transistörlü ancak aynı mantıkla çalışan bir devre dikkatimi çekti. Devre yukarıdaki gibi NE555'li değildi. Ancak aynı mantıkla çalışıyordu:

Devre şeması talkingelectronics.com'un sahibi Colin Mitchell'e aittir. Yapıya dikkatle baktığımızda, transistör ve potansiyometreler yardımıyla limit devresi oluşturulmuştur. Aynen opamp devrelerinde olduğu gibi, belli bir alt eşik/üst eşik aralığında röle sürülmektedir. Bu devreyi akü şarj ettirmek için kullanabiliriz. Örneğin akü gerilimi 11Volt'un altına düşerse, şarjı başlattırırız. 14,4Volt'a eriştiğinde kestiririz. Bu kadar basit. Shmitt-Trigger mantığına çok benzeyen bu devre hoşuma gittiği için PCB'sini çizdim.

Yukarıda KiCAD ortamında çizilmiş plaket şemasını görüyorsunuz. Aynen çin yapımı orjinaline benzetmeye çalıştım. Tek fark, bunun transistörlü olmasıdır. Diğerinde olduğu gibi alt ve üst limiti belirleyecek şekilde iki adet çok turlu potansiyometre, ayrıca şarjın sürdüğünü ve akü dolunca durduğunu gösteren CHRG ve FULL LED'lerini de ekledim. Devreye bağlantı şekli aynen aşağıdaki gibi olmalıdır.

3D ortamdan ekran görüntüsü yakalayıp fotomontaj yaparak bağlantıları çizdim. Röle, adaptörün 220Voltunu kesiyor, böylece akü beklerken boşa elektrik harcanmıyor. Voltmetre, VMETER yazan vidalı terminale bağlanır. Bağlantı yönleri önemlidir kırmızı kablo +, siyah - olur. Akü için de geçerli. Kırmızıların hangi vidaya denk geldiğine dikkat ederek aynen şekildeki gibi bağlayın. Akım sınırlayıcı olarak gösterilmiş siyah dikdörtgen, uygun güçte bir şönt direnç olabileceği gibi, basit bir otomobil farı da olabilir. Halojen lamba olmalıdır; LED türü lamba olmaz. Bir adet 50W Tofaş farı uygundur, her yerde ciklet parasına satılıyor. 

PCB'nin baskı için gerekli dosyalarını PDF olarak >>BURADAN İNDİRİN<<

Devreyi basıp montajını tamamladığnızda kalibrasyon yapmanız yani kestirme-açtırma seviyesini ayarlamanız gerekecek. Bunun için voltajı en az 25V olan 4700uF kondansatörün bacaklarına paralel 2,2k-1W direnç bağlayın. Daha sonra bacak uçlarını kondansatörün artısına eksisine dikkat ederek devrenin akü bağlanacak klemensine bağlayın. Ayarlamaları potları kurcalayarak tamamladıktan sonra artık kullanıma geçebilirsiniz. 

Soldaki potansı(LOW) ayarlarken gözünüz voltmetrede olsun. 11Voltun altına düştüğü anda röleyi sürsün. Daha sonra üst limit için sağdaki (HIGH) potansiyometresini ayarlayın, akü voltajı 14,4Volta eriştiğinde yine kesime gitsin. Güç adaptörü en az 15V DC olmalıdır. Kullanmadığınız, bir kenarda 19V laptop adaptörü varsa o da olur. Ani olarak akü devreden çıkar adaptör direkt devreyi beslerse transistörler yanar, dikkatli olun. 

İyi çalışmalar dilerim.

seron

basitelektronikprojeler.blogspot.com