Bozulan Işıldağınızı Tamir Edin - LiPo'ya Dönüştürme

Hayatınızda hiç kaliteli ışıldak gördünüz mü, bilmiyorum. Benim çocukluğumda vardı. Bilindik bir iki firma dışında ışıldak üreticisi yoktu. Bunları bilen bilir, gerçekten sağlam olurlardı ve ömürlük cihazlardı. Bugün ise ışıldaklar hiç dayanmıyor. İnternet ortamlarında çok fazla ışıldak arızası şikayetleri var. Teknik forumlardan yardım isteniyor ve onarılmaya çalışılıyor. 

Eğer sizin de elinizde arızalı bir şarjlı ışıldak varsa, onu tamir edebilirsiniz. Elbette bu, bedavaya gelmeyecek, hatta masraflı da olabilir. Ancak çöpe atıp dünyaya zarar vermektense dönüştürmek için elinizde güzel bir fırsat olacak. Eğer ilgileniyorsanız, yazımı okumaya devam edin. Bu yazının sonlarına doğru, örnek birkaç devre paylaşarak ışıldağınızı tamir ettirmek şöyle dursun, sıfırdan ışıldak yapabilecek kadar materyal paylaşacağım.

Alternatif ışıldak tamiri nasıl yapılır konusu burada.

1-Transformatörsüz ışıldak yapımı, onarımı

2-Dahili ya da harici adaptörlü ışıldak yapımı, onarımı

3-Aküsü bozuk ışıldağı 1 lityum pilliye dönüştürme

4-Aküsü bozuk ışıldağı 2 lityum pilliye dönüştürme

O kadar çok ışıldak yapma yöntemi var ki inanamazsınız. Çocukluğumda teknik bu kadar gelişmemişti ve beyaz LED diye birşey yoktu. Pilli el fenerlerine hayrandım, ve bugünkü gibi internet el feneri kaynamıyordu; hem internet var mıydı bakalım? Piller, ampuller, kademe ayarlı adaptörler; elimdeki pilli bir walkman, tek oyuncağımdı ve bunlarla oynamaya bayılırdım. Hatta çinko karbon pilleri şarj etmek için uzun zaman mücadele vermiştim. Sonunda başardım tabii ki ama konumuz bu değil. 

Piyasadaki ışıldaklar benzer üretim tekniklerine sahip olsalar da, bazı noktalarda birbirinden ayrılmaktadır. Lityum, çok değerli bir element olduğu için üreticiler genellikle ışıldak gibi hayati olmayan eşyaların içinde lityum pil kullanmıyor, bu yüzden ışıldaklarınızda hep kurşunlu minyatür aküler kullanılmaktadır. Blog'umda kaç defa kurşunlu aküler hakkında yazdım, hatırlamıyorum. Ama ziyanı yok, bilgi güzel şey. Kurşunlu aküler devamlı dolu tutulmalıdır. Kurşunlu aküler çok doldur boşalt yaptıkça ömürleri kısa zamanda tükeniyor. Kurşun aküler şarjsız bekletilirse ömürleri tükeniyor. Ve bunlar gibi daha birçok detay...

IŞILDAKLARIN YAPISI

Işıldakların yapısı çok basittir:

1-Besleme (şarj) devresi

2-Kontrol devresi 

3-Aydınlatma devresi

4-Akü.

Besleme devresi seri kondansatör ile kurulmuş uyduruk ve güvensiz bir devre oluyor genelde. Eski ışıldaklarda transformatör kullanılıyordu. Ancak transformatörlerin maliyetinin çok yüksek olması dolayısıyla üreticiler, sonradan trafosuz adaptör dediğimiz bu kondansatörlü "kapasitif reaktans" devreleri ile üretmeye başladılar.

Kontrol devresi, akım sınırlama, eğer floresanlı ışıldak ise voltaj yükseltme (step up-boost) gibi devreler içerirken, asıl canalıcı kısmı elektrikler kesildiği zaman aydınlatma devresini çalıştıran, elektrikler varken aydınlatmayı otomatik kapatıp bekleyen kesici devresi içermesidir. 

Aydınlatma devresi ise LEDlerden oluşan bir devre kartıdır. Bazı ışıldaklarda 3'lü seriler, bazılarında 2'li seriler, bazılarında ise tek LED'lerden oluşan paraleller halinde olabilir. 3'lü serilerden oluşuyorsa o ışıldak 12V ile çalışıyor demektir. Yani bataryası 12V üretiyor olmalıdır. 2'li seriler halindeyse 6V akü yeterli olacaktır. Tekli LEDler paralel halindeyse 4Volt'luk ya da 6Voltluk kurşunlu akü ile çalışıyordur. Eski ışıldaklarda aydınlatma devresi, floresan tüpler ve bu tüpü süren yüksek voltaj üreticisinden (Kontrol devresi ile aynı PCB'de) oluşmaktaydı.

Resme bakınız. Işıdak devrelerinde LEDlerin bağlantı şekilleri genellikle yukarıdaki gibi olur. En soldaki tekli grup, 4V ve/veya 6V akülü ışıldaklarda kullanılıyor. Ortadaki 2LEDli grup, 6V akülü olanlarda kullanılır. 3 LED'li gruba ise pek rastlayamazsınız, bu tür bağlantı için 12V akü gerekir. Işıldaklarda genellikle 12V akü kullanılmaz. En yaygın kullanılan tek ledli, en soldakidir. Eğer kendinize sıfırdan ışıldak yapmayı planlıyorsanız en soldaki tek LED'li gruptan yapmanızı öneririm.

EN ÇOK HANGİ ARIZALAR OLUŞUR?

-Girişte kullanılan kapasitör, bilinçli olarak mı yapılıyor bilmiyorum, gereğinden daha yüksek kapasitede seçiliyor. Bu kondansatörün değerinin yüksek olması nedeniyle devrelere yüksek akım gidiyor ve birçok parçayı yakıyor. Eğer yeni bir ışıldak aldıysanız tavsiyem, bu kondansatörü daha küçük kapasiteli bir alternatifiyle değiştirin. Şayet elinize arızalı geçtiyse, arızayı tamir ettikten sonra bu kondansatörü bir kontrol edin.

-Kart üzerindeki parçalar yanıyor. Bu parçalar genellikle dirençler oluyor. Yanma sonrasında dirençler karardığı için değerleri okunamıyor. Bu nedenle tamiri zorlaşıyor. Transistör vb gibi yarıiletken elemanlar da bozulabiliyor. Sebebi bir üstte anlattığım kondansatör. 

-LED panelinde (aydınlatma devresi) yanık LED'ler oluşuyor. LED'ler güç kaynağına arada direnç ile bağlanmalıdır. Ancak birçok üretici bunu esgeçerek (maliyetten kısmak için) LED'leri birbirine direkt paralel bağlıyor. Birbirine hiç seri direnç kullanılmadan paralel bağlı olan bu ledlerden birisi yandığında kısadevre yapar. Oluşan kısadevre, diğer LED'lerin sönmesine neden olur. Ayrıca güç kaynağından (batarya) yüksek akım çeker. Eğer ışıldağınızın LED panelinde aşağıdaki gibi bir siyah leke görüyorsanız, o LED bozuk demektir.

Tipi aynı olmak zorunda değil; beyaz LED'lerin ışık yayan orta kısımlarında sarı renki bir bölgesi vardır. Bu bölgede hafif de olsa kararma varsa kısadevre yapıyor ya da tamamen bozulmuş olabilir. Hiç yanmayan ya da bataryası şarjlı olsa da aşırı kör yanan bir ışıldağınız varsa böyle lekeli olan ledleri bir havya yardımıyla sökerseniz kalan LED'lerle yanmaya devam edecektir.

-Aküler Ölüyor. Kullanılan minyatür aküler hem çok kalitesiz hem de yanlış kullanımdan dolayı çabuk ölür. Bu aküleri su damlatarak vb yöntemlerle onaramazsınız. Ayrıca burada kullanıcılar da çok hata yapıyor; ışıldaklar 24 saat prizde kalmalıdır ki, elektrikler kesilirse size anında ışık versin. Uzun süre kenarda bekletildikleri zaman aküler ölüyor. Ancak ilk maddedeki gibi kondansatörlü besleme kaynağı kullanılmışsa 24 saat prizde bekletilmeleri sakınca teşkil ediyor. Daha kısa sürede bozulabiliyorlar. Işıldağınızın ömrünün uzun olması biraz da buna bağlı; doğru besleme devresi ve 24 saat boyunca şarjda bekletilmeleri.

NELER YAPILABİLİR?

Size yazı sonlarında birkaç devre paylaşacağım ancak biraz daha çene çalmak istiyorum. Bu nedenle neler yapılabileceği konusundan bahsedeyim ki, önce arıza tesbiti ve onarımı  deneyin.

Işıldağınızın besleme katında gördüğünüz o 2,2uF, 3,3uF, 4,7uF gibi dev kutupsuz kondansatörler, o küçücük minyatür aküleri şarj etmek için uygun değildirler. Bu kapasitörleri daha küçük kapasiteli olanlarla değiştirmelisiniz. Bir ışıdak şarj devresinde, cihazın 24 saat şarjda bekletileceğini ve akülü olduğunu varsayarsak, 1uF'yi geçmemeli ve 470nF ila 820nF aralığında olmalıdır. Tabii bu değerleri örnek olarak verdiğimi unutmayın.

Bir ışıldağın içini açmadan evvel şunu düstur edinin: "fişi çektim mi?" bu çok önemlidir çarpılmayın. İçini açtıktan sonra yanık dirençler, çatlamış, patlamış transistör vb parçalar arayın. Şişmiş kondansatör var mı? kondansatörler şiştikleri zaman kısadevre hatası verebiliyorlar. Burada arızayı görseniz bile tamir edebilmek oldukça meşakkatli olabilir. Yine de beceriniz varsa uğraşın derim. 

Eğer Batarya ve aydınlatma panelinin sağlam olduğundan eminseniz, yeni bir devre de yapabilirsiniz. Mesela ışıldağınızı lityum pilli hale de getirebilirsiniz. Bu size bir ışıldak parasına malolabilir; ancak orjinalinden daha sağlam ve ömürlük hale gelecektir. Ayrıca doğaya yardım etmiş olacaksınız. Milli servet gibi düşünün. O eşya ülkemize dolar karşılığında girdi ve hakkını veremeden bozuldu. Şimdi ne düşünüyorsunuz?

Size bazı hazır ışıldak kitleri vereceğim; daha doğrusu yapmanızı sağlayacağım. Buraya kadar sabrettiyseniz sorun yok.

Yazımızın başında verdiğim maddelerden yürüyelim.

1-Transformatörsüz ışıldak yapımı, onarımı

Yukarıda transformatörsüz düşürücü devrelerini kötüledim ancak bilinçli ve düzgün bir şekilde yapılmış bir trafosuz adaptör devresi ile son derece dayanıklı ve hatasız çalışan bir ışıldak yapabilir, ya da ışıldağınızı çalışır hale getirebilirsiniz. Transformatörsüz adaptör devresinde 220V AC gerilime seri bir kondansatör bağlayıp doğrultma köprüsünden geçiriyorsunuz. Aynen Ali Usta'nın akü desülfatör devreleri gibi. Seri bağlanmış kapasitör, 220Volt priz cereyanının "Amperini" düşürür. Zayıf akımlı yüksek gerilim elde etmiş olursunuz. Bu zayıf akım ile minyatür aküleri şarj edebiliyorsunuz. 

Örnek bir trafosuz adaptör devresi aşağıdadır:

Devre son derece açık ve yapımı kolay. Bu devreyi dikkatli olmak koşuluyla delikli plakete dahi yapabilirsiniz. F ve N simgeleri 220Volt girişindeki Faz ve Nötr'ü temsil eder. Seri bağlı kutupsuz kapasitör ün değeri, ihtiyaca göre seçilir. Bu kapasitörü hesaplamak için ŞURAYA başvurabilirsiniz (yan sekmede açılır). Kapasitörü seçerken dikkat etmeniz gereken çok önemli bazı faktörler var:

-Kapasitör "kutupsuz kapasitör" diyerek alınır. Elektrolitik değil!

-Voltaj tahammülü 400V en az olmalıdır. Örneğin 1uF-400V. 470nF-400V gibi.

-Şarj akımını hesaplarken, trafolardaki gibi "onda bir" mantığıyla hesaplamayacaksınız. Çünkü şarj geriliminin 220Volt yüksek gerilim olduğunu unutmayın. Gerilim çok yüksek olduğundan şarj akımını çok çok aşağı çekmelisiniz. Yani;

Atıyorum,

4Ah'lık aküye TRAFOLU GÜÇ KAYNAĞI İLE 6Volt 400mA şarj gücü gerekiyorsa,

4Ah'lık aküye TRAFOSUZ KAPASİTİF ADAPTÖRLE 220Volt'ta 30-50mA civarında Akım şartı ayarlamalısınız. 

Üreticiler bu önemli faktöre dikkat etmeden (belki de bilinçli olarak) kapasitif adaptörü 400mA verecek şekilde ayarlamaya çalışıyor. Bu, 220Volt'un direkt aküye uygulanmasıdır. Hem devrelere hem de akülere zarar verir! 220V x 400mA = 220 x 0,4 = 88Watt. Bu değer çok yanlış. Böyle bir devreye 100Watt'lık bir ampulü bağlayın, çalışır. Işıldağınızda direk 220V vermekten farkı yoktur. 

Şimdi örnek olarak 6V-4Ah'lık bir aküye uygun şarj akımı belirlemeye çalışalım. 1/10 şarj akımı mantığından bahsetmiştik. Bu, 0,4A yani 400mA demek. Ancak bu kez şarj akımını aşağı çekeceğiz.

220V x 40mA = 220 x 0,04 = 8,8Watt. Gayet ideal bir değer.

Hemen kapasitif reaktans hesabına (yukarıdaki linkte verdim) başvuruyoruz;

Verdiğim hesaplama formülüne göre 4Ah'lık akü'yi 220Volt ile şarj etmek için 470nF ila 680nF'lik kondansatör uygun görünüyor. Işıldağın 24 saat sürekli prizde kalacağını düşünerek düşük olanı seçiyoruz. Böylelikle kapasitörümünüzün 470nF - 400V kutupsuz kondansatör olduğunu anladık. Bundan sonrası artık çok kolay. 

Transformatörsüz adaptör devresini gösteren resme şimdi gidip tekrar dönün. Nötr hattındaki dirence dikkat edin. Kahve-Yeşil-Kahve renklerden oluşan bu direnç, 150 Ohm değerindedir. Gücü 1Wattan daha yüksektir. Amacı, fişe ilk taktığınızda anlık gerçekteşen ani yüksek voltajın neden olabileceği arızaları engellemektir. Yani o da bir nevi akım sınırlayıcıdır. Bu nedenle o direnci de kullansanız iyi olur. Gücü duruma göre 5Watt'a kadar çıkarılması gerekebilir ve bu direnç, 150 ohm'dan 47 ohm'a kadar düşebilir. Bunu, devreyi nerede kullanacağınıza bağlı olan değişkenler belirler. Bizim devremizde 100Ohm yeterli oluyor. Gücü 2Watt yeterli.

Günümüzde birçok ışıldağın içinde minyatür akülerden 4 tane civaında paralel bağlanarak kullanılabiliyor. Her biri 4V-1Ah olan aküler birbirine paralel bağlanarak kapasitesi arttırılmış olunuyor. Eğer sizin durumunuzda da böyle bir şey varsa, yukarıdaki hesaba bakarak daha küçük kapasite belirlemelisiniz. 470nF'den aşağı inmenize gerek yoktur. 

Bir ışıldak devresinin içinden çıkan trafosuz adaptörün kondansatörü. Fabrika tarafından gereğinden çok daha büyük seçilmiş ve ışıldağın iç devresini yakmış. 2,2uF değerinde. Bu büyüklükteki bir kondansatörden ortalama 150mA geçer ve bu da 60Watt'lık bir ampulü rahatça yakar. Sizce nazik yapılı ışıldak devresi ve minyatür aküler bu kadar yüksek cereyana tahammül edebilir mi?

Bir başka siteden bulduğum ışıldak içinin görüntüsü. 4 adet 4V-1Ah kurşunlu minyatür aküleri görmektesiniz. Trafosuz adaptör devresi yine fazla büyük değerli (resimde görünmüyor).

Devre sonundaki zener diyoduna gelince(trafosuz adaptör resmindeki), o diyodu kullanmayacaksınız. Çünkü resimdeki devre örnek bir devredir ve işin temelini göstermek içindir. Yine çıkıştaki filtre (kompanzasyon) kapasitörünü de kullanmanıza gerek yok. 

Şimdi devre çıkışını eğer hala sağlamsa ana ışıldak devresine; yani kontrol devresine bağlayabilirsiniz. Devrenin temelini öğrendiğinize göre bu kısımda tamir becerisi de kazandınız demektir. Kontrol devresi de bozuksa yazıyı okumaya devam edin.

2-Dahili ya da harici adaptörlü ışıldak yapımı, onarımı

Bazı durumlarda ışıldağın devre kartı ful arıza yapmış, tamiri mümkün olmayan bir duruma düşmüş olabiliyor. Bu durumda eğer imkanlarınız varsa kendi ışıldak devrenizi kendiniz yapabiliyorsunuz. Delikli karta ya da baskılı devre kartına kendiniz uygulayabiliyorsunuz. İşin bu kısmı biraz tecrübe ve el yatkınlığı gerektirir.

Görmüş olduğunuz devre kartı çok kolay yapılıyor(yazının en sonunda indirme linki vereceğim). Delikli karta da kurulabiliyor. Bu bir otomatik ışıldak devresidir. Girişine aküleriniz ya da pilleriniz bağlanır. "Adapter in" yazan yerden akım verildiğinde, çıkışa bağlanmış LED'leri söndürür. Kesildiğinde ise yakar. Yani elektrik varken LED'leri susturur, yokken besler. Bir Mosfet, bir transistör ve iki dirençten oluşuyor. Bu devreyi bozuk ışıldağınızın içindeki yanmış devre kartını söküp atarak, içine adaptör koyup kullanabilirsiniz. Nasıl kullanılacağını göstereceğim.

Yukarıdaki resimdeki devreyi kurduğunuzda, gerek arızalı ışıldağınızda kullanabilir, gerekse sıfırdan yeni bir ışıldak yapabilirsiniz. Adaptör 5V veya 9V olabiliyor. En solda gördüğünüz 5Wattlık direnç, 5V adaptör kullanırsanız 47 Ohm, 9V kulanacaksanız 100 Ohm olmalıdır. Diyot, 1N58... serisi olabilir. Eğer 1N54... serisi kullanırsanız, gerilim düşümü fazla olduğundan 5V adaptör ile iyi şarj yapmaz. Aküler birbirine paralel bağlı 4V minyatürdür. İstediğiniz kadar paralel yapabilir, ya da isterseniz tek akü de kullanabilirsiniz. Resimdeki gibi 2 adet paralel olmak zorunda değil. Akülerden gelen besleme kabloları kırmızı ve siyah, aynen resimdeki gibi otomatik ışıldak kontrol devresine bağlanır. Turuncu kablo, elektrik var mı yok mu kontrolünü yapar. Hemen adaptör girişinden ya da taş direnç çıkışından resimdeki gibi bağlanabilir. Işıldak kontrol devresi, bu kablo sayesinde çıkışına elektrik vermez, LEDleri yakmaz. Elektrik kesildiğinde bu kablonun gücü kesildiği için devre LEDlere güç gönderir. Devre şeması:

Resimde turuncu kablo "kontrol" olarak belirtilmiştir. Tarnsistörün beyzine seri bağlı 15k direnç, 5V adaptöre göre belirlenmiştir. Voltaj yükseldikçe arttırılır. Örneğin 9V adaptör için 33k seçilmelidir. Mosfetin Gate bacağındaki 5k6 ise 10k'ya kadar çıkarılabilir. Bu devreyi delikli plakete dahi kurabilirsiniz. ON-OFF anahtarı da eklemek isterseniz, LED paneline giden yola seri şekilde bağlayın.

ÇALIŞMASI:

Pilden gelen gerilim Mosfet yardımıyla LED sırasını (aydınlatma paneli) beslemektedir. Eğer girişe adaptör ile gerilim uygulanırsa bu, elektrik var demektir; buradan gelen elektrik, 15k beyz direnci üzerinen BC547 transistörünün beyzini polarize ederek açılmasını sağlar. Transistörün C-E uçları birleştiğinde mosfetin de Gate-Source uçları birleşmiş olur. Bu, mosfeti yalıtıma götürür, elektriği keser. LED'ler elektrik var olduğu sürece sönük şekilde beklerler, bu esnada akü dolmaktadır. Bu kadar.

3-Aküsü bozuk ışıldağı 1 lityum pilliye dönüştürme

Işıldakların içinde gelen akümülatörler ömürlerini çok çabuk tamamlarlar. Ayrıca genellikle elektronik arızası da verirler. Eğer isterseniz, ışıldağınızı bir adet lityum pil kullanarak daha sağlam ve kaliteli hale getirebilirsiniz. Bunun için bozulmuş aküleri söküp atmanız gerekecek. Elektronik kartını atıp atmayacağınızı ışıldağınızın tipi ve durumu belirler. Ona da değineceğiz. Aşağılarda yeşil yazı ile hatırlatacağım.

Bu kez devrede BMS devresi adı verilen hazır devrelerden kullandık ve bir adet de Lityum pil bağladık. Böyle bir devre yapılabilecek en basit devredir. Resimde gördüğünüz yeşil 1S BMS kartı aynı zamanda otomatik şarj denetleyicisidir. Pil seviyesi düştüğünde çıkışı otomatik keser, dolduğunda şarjı durdurur. Kısadevre koruması da vardır. Şarj gücü de bir adet adaptörden gelmektedir. Adaptörün artı hattına seri bağlanmış dirence gerek olmasa da, cihazın 24 saat prizde takılı kalacağını varsayarak 10 ila 47 Ohmluk bir direnç uygundur. Isıya dayanıklılık açısından da resimdeki gibi 5W taş direnç olması yeterli olacaktır. Diyot, pilden turuncu kabloya elektrik gitmemesi içindir. 1N58... tipi seçildiğinde daha iyi olur. Çünkü bu diyotlar hem 3 Amperliktir, hem de gerilim düşümleri 0,5V kadardır. 5Volt'luk adaptörden gelen gerilimi teorik olarak 4,5Volta düşürürler. Bu ise pili 24 saat beslemek, dolduğunda BMS tarafından koruma altında tutmak açısından mükemmel bir yapı oluşmasını sağlar. Işıldak devresi yine aynı ışıldak devresi ve tek pille, ancak yukarıda bahsettiğim tek LED'li sıra halindeki aydınlatma panelini çalıştırabilir. Pili eski laptoplardan sökebileceğiniz gibi, birkaç tane paralel de yapabilirsiniz. Devresi aşağıdadır:

Bu sunduğum devrenin doğru çalışacağından emin değilim. Zira resimdeki mosfet transistörün Gate Threshold Voltage değeri 2,5V ila 4V aralığındadır ve kimilerine göre tam iletime geçmesi için 5V gereklidir. Bu devreyi bir başka sitede teorik olarak oluşturmuştuk. Bu nedenle devrenin tek pille düzgün çalışıp çalışmayacağını, en azından LED'lerin tam parlaklıkta yanıp yanmayacağını kestiremiyorum. Yukarıdaki devre hoşunuza gitmediyse 2 adet seri bağlı lityum pille yapılan aşağıdaki devreyi de yapabilirsiniz.

4-Aküsü bozuk ışıldağı 2 lityum pilliye dönüştürme

Eğer iki pil seri bağlayarak aynı devreyi yapmak isterseniz, 2S BMS kullanarak da yapabilirsiniz. Önceki devrede olduğu gibi kullanılmış laptop pillerini de değerlendirmeniz mümkün.

Adaptörün 9V olması şarjın başlamamasına neden olabilir; isterseniz 12V kullanın daha iyi. Seri direnç için 47R-5Watt'lık direnç yeterli olacaktır. Bu kez gördüğünüz gibi, 2S BMS devresi kullanıyoruz ve pilleri de kuralına uygun şekilde bağlıyoruz. Elektrik var/yok kontrolünü yapan turuncu kablo diyotun anoduna bağlı. Böylelikle pillerden turuncu kabloya akım geçemeyecek. Pillerin birleştiği yerden de bir kablo çekip diğer BMS'de olmayan BM balans noktasına bağladık. Işıldak otomatik denetim devresi yine aynı. Bu kez devredeki dirençleri biraz oynayabiliriz. 5,6k olan 10k'ya kadar çıkabilir ve 15k beyz direnci 33k olabilir. İki pilin seri bağlanmasıyla 4,2V x 2 = 8,4V max gerilim eldesi sağlıyoruz. Böyle bir seriyi beslemek için artık 5V adaptör kullanamayız. En az 9V DC adaptör gerekecek. 12Volt  kullansanız daha iyi olur. Devresi:

Devreye en fazla ikili seri LED bağlayın. Daha fazlası olmaz. Tekli daha iyi olur. Bu kez devrede IRFZ44N için yeterli Gate Threshold Voltage değerine fazlasıyla ulaştık. Dediğim gibi, 15k beyz direnci oldukça düşük. 33k ise optimum olacaktır. 

Devreyi tamamladığınızda amiyane tabirle "evladiyelik" bir ışıldağınız olacaktır. Adaptörü ister dışarıdan kullanın, isterseniz ışıldağın içine yerleştirerek içten kullanın. Siz bilirsiniz. Sapasağlam oldu ve güle güle kullanılmaya hazır.

Bakınız Kendin Yap Devreler:

Basit Lityum Balans Devresi

Kır Kır Kullan Lipo Balans devresi

Otomatik Kesmeli Lityum Şarj Devresi

(Sayfalar yan sekmede açılır)

* * *

Yukarıda bir yerlerde "ışıldağın kendi devre kartı bozulmadıysa..." konusu hakkında ona da değineceğiz demiştim. Eğer kendi devre kartı yanmamış, sağlamsa, 220V girişini iptal ederek, yukarıda gösterdiğim BMS'li devrelerden birini doğrudan akümülatör girişine ekleyebilirsiniz (4V akülüyse tek pilli olandan, 6V ise iki pilli olandan). Çok önemli bir değişiklik olacağını sanmıyorum. Ancak bunu yaparken, LEDlerin seri dirençleri var mı, kontrol edin. Yazının başlarında da bahsettiğim gibi, birçok firma maliyetten kaçınmak için LED'lere seri direnç bağlamıyor. Bu da LED'lerin kısa ömürlü olmalarına ve ilk resimlerde gösterdiğim gibi yanarak kısadevre vermesine neden oluyor. Eğer seri direnç yoksa basit bir modifikasyonla her birine seri direnç ekleyebilirsiniz. Her LED, en az 3V, en fazla 3,5V ile yanmaktadır. Tekli sıralı (yukarılarda resmini vermiştim, 3 tip LED paneli bağlantı şekli) LED gurubunda tek pil kullanıyorsanız 22 Ohm seri bağlayabilirsiniz. 2S'li devrede ise 47 Ohm gayet uygundur. Eğer LED'ler fazla kör yanarsa 33 Ohm'a, ya da tekrar 22 Ohm'a düşebilirsiniz.

* * *

Mosfetli basit ışıldak modülü için size küçük bir gerber vereceğim. Eğer imkanınız varsa kendi imkanlarınızla basıp yapabilirsiniz. Değilse aşağıda verdiğim resimlere bakarak delikli plakete de yapabilirsiniz.

Bakır alanlar mosfetin soğutulmasına yardımcı olacaktır. Vidaladıktan sonra madeni kısmını kenarlardan bu bakırlı alanlara lehimleyin. Kırmızı yollar ve bölgeler plaketin eleman tarafıdır. Ters basmayın. Ayrıca yazılar çıkmayacak, Batt yazılarının yanlış olduğuna bakmayın yukarıdaki şekillerden zaten bağlantının nasıl olacağını anladınız.

Küçük otomatik ışıldak devresinin gerberi:

>>BURADAN İNDİRİN<<

Buraya kadar sağlam kafayla okuyamadıysanız bile, en azından resimlerden birşeyler anlayabilmişsinizdir. Bu makale bana kalırsa kesinlikle size fayda sağlayacaktır. Ummuyorum, eminim. Çalışmalarınızda kolaylıklar ve başarılar dilerim. Hoşçakalın.

seron

basitelektronikprojeler.blogspot.com