Çin yapımı modülleri kopyalamayı seviyorum. Hem pratik hem kolay. Bir zamanlar onlar dünyadaki ürünleri klonlarlarken, şimdi bizler Çin ürünlerini klonluyoruz, bu da hayatın acı gerçeği. Ama adamlar bu günlere sadece klonlayarak değil çalışarak geldiler, bu da bir gerçek. Demek ki "Ameriğa'yı" yeniden keşfetmeye gerek varmış!..😉
Bu yazımda sizlere Çin sitelerinde ve yurtiçi pazarında hazır satılan meşhur ayarlı LM317 modülünden paylaşacağım. Bu modül çok ucuz. Öyle ucuz ki kopyalamaya gerek yok, haklısınız. Aklınızı okudum. Ama corona pandemisi ortaya ilk çıktığında neler olduğunu hatırlıyorsunuz. Tüm dünyada ticaret felç oldu. Ülkemizde de bazı sorunlar patlak verdi. Özellikle hobistlerin alışveriş yaptığı tedarikçi firmalarda ürün stokları azaldı. Birçok ürün bulunamadı. Fiyatlar yükseldi...
Herşeyi bir kenara bırakın. Çin'in dünya'nın yegane üretim merkezi olması doğru değil. Yarın öbürgün aramız açılsa, bir siyasi kriz olsa ve "Satmıyoruz kardeşim!" deseler, felç durumdayız. Hiçbirşey üretmiyoruz! Tırnak makası bile üretmiyoruz. Satın aldığımız ürünlerin yüzde 80-90'ı yurtdışı menşeili. Basit bir paspas kovası bile çinden geliyor. Bir sipariş verdiğinizde ürünün yurda ulaşması en erken 1 ay sürüyor. Bazen 2 ayı da bulabiliyor. Pandemi ilk başladığında 3 ayda ürün tedariki yapılabiliyordu. Hala bazı ürünler 3 ay sonraya gelebiliyor. Bir de gümrüğü düşünün...
Okumaya üşenen bir toplumuz. Yukarıdaki uzun açıklamalar sizi sıktıysa af buyrun, ama ufacık bir ürünü neden kopyaladığımı şimdi anladınız mı?
Ürünümüz budur:
Resimde gördüğünüz mini modül alabildiğine küçük. Elektronikçiler tarafından olumsuz özellikleri bilinse de internet piyasasında peynir ekmek gibi satıyor. Arduinocular, elektronikle uğraşan amatör hobistler, bu devreyi ayarlı basit güç kaynağı olarak değerlendiriyor. En sevilmeyen olumsuz özelliği, lineer bir kaynak olması dolayısıyla aşırı ısı açığa çıkarmasıdır. Bu yönüyle ideal bir devre değildir. Ancak yine de, birçok basit projenin sağlıklı beslenebilmesi açısından, ayrıca yapısının son derece küçük olmasıyla her projenin içine rahatça sığması nedeniyle ideal bir çözüm olma potansiyeli taşıyor.
Ürünü klonlamamın nedeni, arşivde bulundurmak. Özellikle ürün sıkıntısı çekilen zamanlarda, asitli baskı yöntemi ile çalışma imkanı varsa bir seferde çoklu yapılabilir. O anda maliyet önemli değildir; muhtemelen elde edeceğiniz her PCB'nin adet fiyatı, hazır alımdan daha yüksek olacaktır. Ancak ürünü oluşturan parçaların yurtiçinde kolay temini ve ucuz oluşları dolayısıyla kolayca ev imkanlarıyla imal edilebilir.
Ayrıca başka bir durum var. Elektronik konusunda gerçekten yetersiziz. Eğitim olarak da, pratik olarak da yetersiziz. Gençlerimizin elektronik bilimine olan ilgisi her geçen gün yok oluyor. Çünkü artık birşey yapmak istemiyorlar. Ne yapacaklarsa, neyi hayal ediyorlarsa hazırı satılıyor. İnterneti olan bir telefon, birkaç sosyal medya hesabı, toplumumuzu mahvediyor. İşi gerçekten bilen insanların çizdiği LM317 devresine bakın, kocaman bir PCB kullanmış ve elemanlar o kadar fazla mesafeli ki, PCB boşa kullanılmış. Yukarıdaki PCBlere bakın. Elin Çinlisi küçücük PCB'ye sıkış tepiş elemanları yerleştirip bütün dünyaya satış yaparak paraya para demiyor. Yine, kendi PCB'sini yapan hobistlerimiz eleman yerleşim planı konusunda da tecrübesiz. Yol kalınlıkları genellikle yanlış. Sadece bir program üzerinden aldıkları eğitim yetersiz kalmış ve sanırım hocaları onlara kullanabildikleri yegane yazılım olan proteus'da yol kalınlıkları konusunda bilgi vermiyor...
Neyse fazla uzattım sanırım. Yukarıdaki örnek PCB'lerin devre şemaları aşağıdakine benziyor:
Bu resim, LM317 üreticisi bir firmanın datahseet pdf'sindendir. Gördüğünüz eleman değerlerinin yukarıdaki modüllerin değerleriyle birebir uyup uymaması çok önemli değil. Voltaj, R2 potansiyometresi ile ayarlanmaktadır (resimde mavi renkli, tepesinde metal vida olan parça). Giriş ve çıkışlarda ripple bastırmak için 0,01uF seramik ve 1uF elektrolitik kondansatör kullanılmıştır. Giriş voltajı 28Volt olarak belirtilmiş. Bu çıkış gerilimi düştükçe, LM317'nin daha fazla ısı açığa çıkarmasına neden olur. Ayrıca, çıkışa bağlanacak yükün gücünün yüksek olması da entegreden geçecek akımı arttıracağı için fazla ısı atımı demektir. Dolayısıyla entegre mutlaka bir soğutucu heatsinke vidalanmalıdır. Çin yapımı olan mavi PCB'deki heatsink, bazı uygulamalar için yeterli görünse de, çoğu durum için yetersizdir. Maliyetin düşük tutulması amacıyla mini soğutucu takmışlar.
Lafı uzatmadan hemen çizdiğim klon modüle gelelim.
Giriş ve çıkışlardaki kondansatör değerlerini 220uF'ye, hatta 100uF'ye düşebilirsiniz. Tahammül Voltajlarını giriş gerilimine göre seçin. Örneğin girişten 25V girecekseniz 35V kondansatör seçin(DCtoDC için geçerli). 104 (100nanoFarad) seramik kondansatörler gereklidir. 240R direnç 220R de olabilir. 5K potansiyometreyi değiştirmeyin. LM317 entegreye mutlaka soğutucu heatsink vidalayın. LM317 yerine LM317T kullanırsanız modülü daha fazla uygulamada kullanabilirsiniz. Girişte ve çıkışta kablo bağlamayı kolaylaştırıcı Terminal Block yerine tel lehimlemeye uygun hol terminal koydum. Çünkü kart giderek büyüyor ve amaçtan uzaklaşıyordu. Üstelik çoklu yapımlarda maliyeti de etkileyecek, stokladığınız malzemeleri daha fazla sömürecekti. Böyle bir PCB'nin önem derecesine ve devre basitliğine baktığımızda aslında gayet yerinde bir karar verdiğimi anlarsınız. Son olarak acemilerin dikkatini bir şeye çekmek istiyorum: PCB'de giriş sağda; solda değil! Ona göre, yanılmayın.
Yorumlar
Yorum Gönder