Araba Aküsüyle Dizüstü Bilgisayar Çalıştırmak

Dizüstü bilgisayarları elektriğin olmadığı yerlerde otomobil aküsüyle de çalıştırabilirsiniz. Ancak doğrudan bağlayarak değil. Yazının devamında size bu işin nasıl yapılacağına dair ipuçları vereceğim. Arabada, karavanda, tekne gibi deniz araçlarında, ve bunun gibi şehir elektriğinin olmadığı yerde bilgisayarınızı nasıl çalıştırabileceğinizi 4 başlık altında anlatacağım.

Dizüstü bilgisayarınız 19V Doğru Akım veren bir güç kaynağına ihtiyaç duyar. Bu güç kaynağı ile hem bataryasını doldururken hem de kendi kendisini besler. Güç kaynağı, 220Volt Alternatif Akım ev cereyanını dönüştürerek 19Volt DC'ye düşürür. Bilgisayarın çekebileceği akım ise gerek bilgisayarın altındaki etikette, gerekse adaptörün üzerinde belirtilmektedir. Eğer yeni bir adaptör almak istiyorsanız, adaptörün kaliteli olması şartının yanısıra, bu değerlere de dikkat etmelisiniz; yani Voltaj ve Akım değerlerine. (Adaptörün jakının ucundaki polarite de çok önemlidir).

Adaptörle 220Voltu, bilgisayarımıza uygun 19Volt'a uyarlayabiliyoruz. Peki 12V akü değerini nasıl 19Volt'a uyarlayacağız? 

1-Step-up dönüştürücü ya da diğer adıyla boost dönüştürücü diye bilinen voltaj yükseltici devrelerle.

Yukarıdaki resimde gördüğünüz ürün, bir otomobilin çakmaklık soketinden aldığı 12V akü enerjisini dönüştürerek 19V uygun seviyeye çıkartır. Böylelikle araç içinde ya da dışında da oto aküsü ile bilgisayar çalıştırılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken noktayı tekrar hatırlatıyorum: Adaptörün özelliklerine hakim olmalısınız. Örneğin bilgisayarınız 4A akım istiyorsa 3,5A adaptörle kullanmamalısınız. Ancak 4A akım isteyen bir bilgisayarı 5A akım kapasitesi olan bir adaptöre bağlayabilirsiniz.

Resimde örnek olarak gösterilen ürünün çok fazla takliti mevcuttur. Bu nedenle dikkatli olunmalıdır. Taklit ürünlerde arıza ve araç yangını riski yüksektir. Özellikle aracın içinde değilseniz, cep telefonu adaptörleri de dahil çakmaklık fişinde hiçbir cihaz bırakmamalısınız. Kullanırken de uyanık olun, bağlantı kablolarında ve çakmaklık fişinde aşırı ısınma varsa bilgisayarınızı kapatıp derhal fişi çekin ve yangın önlemi alın.

* * *

2-Daha yüksek kapasiteye sahip converter devreleriyle

Hazır ürünlerin yanında biraz derme-çatma da olsa farklı bir yöntem daha kullanabiliyorsunuz. Uzakdoğu piyasasında çeşitli amaçlar için geliştirilmiş çok fazla ürün var. Aşağıda resmini paylaşacağım ürün, karavan ve tekneler için geliştirilmiş:

Resimdeki cihaz, soğutucu alüminyum petek içersine hapsedilmiş bir DC-DC step up yükselticidir. Soğutucu, dönüşüm esnasında ortaya çıkacak yüksek ısıyı dağıtmak içindir. Devre, bu alüminyum kabın içersinde epoksiye benzer tutkal malzemesi içersine gömülmüştür. Aşağıdaki resimde ise cihazın diğer yüzünü görüyorsunuz, siyah renkli dolgu malzemesine dikkat edin. Üzerine de etiket yapıştırmışlar.

Etiketin üzerinde giriş ve çıkış değerleri belirtilmiş. Giriş, yeterli güçte olmak şartıyla 12V DC gerilimdir(akü bu gücü rahatça karşılayabiliyor). Çıkış ise 19Volt 10Amper olarak gösterilmiş. 10Amper aslında gerekenin çok üzerinde bir değer. 5Amper gücünde olanından edinmek yeterli. Resimdeki ürün, karavan ya da tekneye monte edilerek seyyar şekilde dizüstü çalıştırmak için kullanılabilir.

Cihazın bağlantı şeklini ise size resimle göstermek istiyorum.

Mavi renkli vidalı klemensleri özellikle göstermek istedim çünkü bantlama tekniğinden daha iyidir. İstenirse klemensleri bağladıktan sonra yine dışını bantlayabilirsiniz. Resimde gördüğünüz çakmaklık fişi biraz kalitesizdir. Resim olarak daha uygun kaçacağı için onu kullandım, siz daha kaliteli ve mümkünse sigortalı olanlarından kullanın. Sigorta değeri 7A yavaş eriyen olabilir. Yukarıda sigorta görünmemektedir ancak bazı çakmaklık fişleri sigorta içerebiliyor. Ucuz, adi çakmaklık fişi kullanırsanız hem sıkça temassızlık sorunu yapar hem de aşırı ısınma eğilimi gösterebilir. Çakmaklık fişi yerine duruma göre akü krokodili de bağlanabilmektedir. Örneğin cihazı araç içinde kullanmayacaksanız, krokodilli kablo ile aküye bağlayabilirsiniz. Krokodilli kablo, ucunda akü kıskacı olan kablodur. Timsaha benzediğinden timsahlı ya da krokodilli kablo diye bilinse de halkarasında akü maşası olarak da biliniyor. 

UYARILAR:

Bu sistem yanlış kablolama, dikkatsizlik vb gibi durumlarda yangın çıkarmaya meyillidir, dikkatli olun.

Cihazın yüksek güç çektiğini de hatırlatmam lazım. Özellikle otomobil gibi araçlarda saatlerce bilgisayar çalıştırmak yok. Şayet böyle bir gereksinim varsa motor çalışır vaziyette olmalı. Değilse aküyü kısa sürede bitirir, yolda kalırsınız. 

Resimdeki laptop besleme kablosu yedek parça olarak satılıyor. Ancak kullanılmış, yıpranmış kablo kullanmamalısınız.

Bağlantıları ters bağlamayın, hem cihazı hem de bilgisayarı bozarsınız.

Gereğinden fazla uzun kablo kullanmayın. Çakmaklık ya da akü ile cihaz arasındaki kablo uzadıkça kablo direnci artar ve hem verim düşer, hem de bağlantılar daha çok ısınır. Aynı durum laptop tarafında da geçerli. Kaliteli kablo kullanın ve gereksiz yere ek yaparak uzatmaya çalışmayın.

Kaliteli çakmaklık fişi kullanmanız gerektiğini tekrar hatırlatıyorum. Örnek resimdeki ucuz ve uygun değildir; daha farklı uygulamalar için kullanılıyor. 

* * *

Şurada, bir elektronikçinin ev yapımı laptop adaptörü var, isterseniz ziyaret ederek inceleyebilirsiniz.(yan sekmede açılır).

3- 12Volt'tan 220Volt'a çeviren "İnvertör" cihazlarıyla

Resimdeki ürün, 12V araç aküsünü 220Volt ev cereyanına dönüştürür. Resimde direkt olarak aküye bağlamak için krokodilli kablolarını ve yanında da istenirse çakmaklık girişini kullanabilmek için fişli kablosunu görüyorsunuz. Cihazın diğer tarafında (fotoğrafta görünmüyor) 220V ev prizi bulunmaktadır. Buraya dizüstü bilgisayarınızın 220V güç fişini takacaksınız. Yukarıdaki örnekteki gibi kablo alıp bağlamıyorsunuz, bu cihaz bilgisayarınızın kendi 220V/19V adaptörünü çalıştırmak için. 

Bu cihazın da yukarıdaki gibi bazı sakıncaları bulunmaktadır; bağlantılar sıkı olmalıdır ve cihazın çalıştırma süresine dikkat edilmelidir. 

Bir diğer sorun, bu tür cihazların hepsinde güç kaybı vardır. Bilgisayarınızın kendi adaptörü de güç dönüşümü yaparken bir miktar güç kaybına neden olur. Düşünün, Bu cihaz, 12Volt'u 220Volta yükselmeye zorlarken azımsanmayacak miktarda güç kaybetmektedir. Çıkıştan faydalanacağınız 220Volt güç ise bilgisayarınızın kendi güç adaptörü ile tekrar 220'den 19Volta dönüşüme zorlanacaktır ve bu muazzam bir enerji kaybı demektir. Enerji burada ısı enerjisi şeklinde kayba uğramaktadır. Dolayısıyla bu cihazı kullanmak 12Volt'u 19Volt'a dönüştüren cihazlar kadar verimli sayılmaz. Öte taraftan bu yöntem daha kullanışlı ve pratiktir. Elektrik enerjisinin olmadığı yerlerde sadece bilgisayarınızı değil, çeşitli medikal aletleri dahi çalıştırabilir.

4-Yanınıza UPS taşımak da olabilir

Elektriğin bulunmadığı yerde çok uzun süre kalmayacağınızdan eminseniz, dizüstünüzün batarya seviyesini kontrol edip şarj ederek, yanınıza hafif küçük tip UPS cihazı da alabilirsiniz. Tabii bu yöntem konumuzun dışında ama zor durumlarda yeri geldiğinde hayat bile kurtarabilir. Dolayısıyla bu maddeyi de son olarak ekliyorum.

* * *

Sanırım az buçuk da olsa bazı teknik konuları anlamışsınızdır. Bu yazı, elektrik-elektronik konusunda hiç bilgisi olmayan ya da az bilgisi olanlar için hazırlanmıştır. Umarım faydası dokunur. Bir dahaki yazımda görüşmek üzere, hoşçakalın.

seron

basitelektronikprojeler.com