Bu yazımda sizlere hem uç çıkışı olan, hem de iki çıkışı olan transformatörlerde kullanabileceğiniz pratik bir yol göstereceğim. Böylelikle bir cihazın güç katını tasarlarken, acaba iki uçlu sekondere göre mi, yoksa üç uçlu sekondere göre mi doğrultucu çizeceğiniz konusunda kararsız kalmayacaksınız. Bu göstereceğim pratik yöntem, her iki tip transformatöre de uygundur. Ayrıca seçimi siz kendiniz yapıyorsunuz, hem de tek bir anahtarla.
Transformatörün orta ucuna(0V kademesi) yerleştrişilmiş komütatöre dikkat edin. Şu anda komütatör, iki uçlu transformatöre göre ayarlıdır. Resimde gördüğünüz trafo iki uçlu da olabilirdi. Bu durumda anahtarın şu anki konumu yine doğru olurdu. Resimdeki halde ise, transformatör örneğin 12V-0V-12V çıkışlı ise, komütatör çıkışa 24V verecek şekilde ayarlıdır. Şayet komütatörün konumunu transformatörün orta ucuna alırsak, bu kez çıkıştan 12V alacağız demektir. Yani bu anahtarlı doğrultma devresi, hem iki uçlu transformatörde, hem de üç uçlu transformatörde çok fonksiyonlu olarak kullanılabiliyor.
Olayı kafanızda rahat anlaşılır kılabilmek için şöyle açıklamam gerekiyor: bu devre, iki diyotlu doğrultucu ile dört diyotlu (greartz) doğrultucunun bileşimidir. Şekildeki greartz köprüsü bir tarafından kumanda edilerek gerektiğinde iki diyotlu doğrultucuya dönüştürülmektedir.
Tam Dalga doğrultma köprülerini hemen hatırlayalım:
İKİ YOLLU (diyotlu) DOĞRULTMA KÖPRÜSÜ
DÖRT YOLLU DOĞRULTMA (GREATZ) KÖPRÜSÜ
Yukarıdaki her iki köprü tipi de tam dalga doğrultma yapmaktadır. Aralarındaki fark, birisi sekonderi 3 uçlu (orta uçlu) transformatörde, diğeri ise 2 uçlu transformatörde kullanılmasıdır.
Bu yazımda size sunduğum yöntemde, bir adet kademeli anahtar ile her iki duruma da uygunluk sağlanabilmektedir.
Eğer devreyi bir plakete basmak isterseniz, aşağıdaki ipucundan faydalanabilirsiniz:
Resimde solda, ayrık diyotlar kullanılarak, sağda ise hazır köprü diyot ile nasıl kuracağınızı göstermeye çalıştım. INPUT yazan yerde giriş terminali bulunmaktadır ve transformatörün sekonderi buraya bağlanacaktır. Ortadaki üç adet hol, anahtara bağlanmak içindir. İki konumlu bu anahtar, doğrultucuyu yukarıda açıkladığım duruma göre ayarlamanızı sağlar. Yolların kalınlığı ve diyotları gereksinime göre siz belirleyeceksiniz; resimdeki sadece örnektir.
Bu konuyu yıllar önce bir forumda da paylaşmıştım, şurada. Oradaki çizimde de durumu detaylıca aktardım. Hatta paint ile el çizimi yaparak devre kartının nasıl kurulacağını orada da göstermiştim. Bugün hala google aramalarında çıkıyor.
Fayda faydadır, besleme devrelerinizi tasarlarken bu yola başvurabilirsiniz. Böylece transformatör seçiminde zorlanmayacak, rahat edeceksiniz. Anahtarı seçerken devreden çekeceğiniz akımı gözönünde bulundurarak biraz güçlü seçin. Bu nedenle yukarıda PCB resminde sürgülü anahtar koymak yerine sadece üç adet hol bıraktım. Onu da artık siz ayarlarsınız. Son derece pratik ve faydalı bir yol, umarım sizin için faydalı olur.
İyi çalışmalar dilerim.
seron
basitelektronikprojeler.blogspot.com
Yorumlar
Yorum Gönder