TRANSİSTÖRLÜ VUMETRE DEVRESİ

Vu-metre devreleri girişlerine uygulanan sinyal şiddetine göre az ya da çok sayıda LED süren devrelerdir. Muhtelif entegrelerle yapılabildiği gibi transistörlerle de elde edilebilir. Ben de bu yazımda sizlere yapımı el altındaki malzemelerle kolaylıkla mümkün olan bir Vumetre devre şeması göstererek bu şemanın baskıya hazır PDF'lerini sunacağım. 

Merak etmeyin malzemeler konusunda sorun yok, zaten üç-beş basit parçadan oluşuyor. Devrenin basitliğine bakılacak olursa, baskılı devre bile yapmanıza gerek yok; isterseniz delikli plakete dahi yapılabilir, siz bilirsiniz. Toplamda 10TL'yi zor bulur.

Devremiz gelsin...

Eski elektronik dergilerine ve kitaplara bayılıyorum. O yılların basım tekniği ile hazırlandığından, nostaljik el çizimleri gözüme daha hoş geliyor. Bu nedenle bu tip devrelere daha çok eğiliyorum. Özellikle analog, transistörlü devrelerin KiCAD ile baskı şemalarını çizmek benim için apayrı bir zevk. Bu kadar gevezelikten sonra devrenin çalışma şekline gelelim...

Eğer elektroniğe yeni başladıysanız devreyi anlamamış olabilirsiniz. O halde basitleştirilmiş yukarıdaki devreye bakınız. Devrede Q2 transistörü D1 LED'inin sönmesine neden olacak şekilde bağlanmıştır. İletime geçerse LED söner. Dikkat ettiniz mi? Tamam. Eğer bu transistörü devamlı iletimde tutarsak, C-E'si kısadevre olduğundan LED üzerinde akım geçemeyecektir. O halde bu transistörü susturmamız gerekecek. Bunu yapmak için Q2'nin Beyz ve Emetör uçlarının birleştirilmesi gerekir. Bu olduğunda transistör beyz polarması alamaz ve yalıtıma geçer (turn-off). Böyle olunca Besleme girişinden gelen akım, bu kez LED üzerinden akarak yanmasına neden olur. Q2'yi kesime götürecek olan şey ise Q1 transistörüdür. Bu transistör, R1 direnci üzerinen Beyz'ine sinyal uygulandığında iletime geçerek C-E'sini gelen sinyalin şiddetine göre yüzde olarak birleştirip açar. Bu da Q2'yi belli oranlarda iletim-kesim arasında gidip gelmesine neden olur. Böylelikle LED, gelen ses sinyaline göre yaktırılıp söndürülür. Bu arada devredeki hataları görmezden geliniz. Evet, örnek devrede yanlışlıklar var, farkındayım. Bırakın yeni başlayanlar işin temelini öğrensinler. 

Şimdi tekrar orjinal devreye dönelim.

Devreye dikkat edildiğinde, yukarıdaki açıklayıcı örnektekine benzer bir yapısı vardır; ancak bu defa, Q2 olarak belirttiğim transistör, transistörler gurubu halindedir ve birbirlerini sürecek şekildedirler. Hiç kafanız karışmasın. Devrenin sol kısmından itibaren anlatayım. Sinyal girişinden gelen darbe, 470R'den geçer. 2 adet 1N4148 diyodu, sinyali yarım dalga doğrultur. 1uF kondansatör, ses sinyali çok hızlı olacağından LED'lerin yanma süresini biraz daha uzatmak içindir. Paralelindeki 47k, bunun optimizasyonunu sağlamak içindir (deşarj süresi). Ortadaki BC237, az önceki örnekte anlattığım gibi, Q1 transistörünün yaptığı işi, yani transistörler gurubunun kesime gitme işini ayarlar. Gelen sinyal şiddetine göre gurubun kesime gidip-iletime geçmesini sağlarken, besleme girişinden gelen voltaj, kademeli olarak LED'leri yakıp söndürür. Her transistörün birbirine sürecek şekilde bağlanması, LED'lerin kademeli yanıp sönmesini sağlayacaktır. İşte bu kadar kolay.

Plaket şemasını oluşturmak biraz uğraştırdı ancak sonunda bitirdim. Kontrol ettim ama yine de bir kez de siz kontrol edin. Giriş 9VDC'dir. SIGN+ yazan yere müzik setinin hoparlör çıkışını bağlayın. Şayet tüm LED'ler yanarsa, sinyal girişine gerilim bölücü devresi kurmanız gerekecektir. 

İstenirse delikli plakete de kurulabilir ancak ben yine de size baskı yapabilmeniz için gerber vereceğim, aşağıdaki linkten indirebilirsiniz. Devreyi internette buldum, çizen kişi hakkında hiçbir veriye ulaşamadım kendisinden özür dilerim. 

BASKI ŞEMASINI İNDİR

İyi çalışmalar dilerim.

seron

basitelektronikprojeler.blogspot.com