GÜÇ GELDİĞİNDE PC OTOMATİK AÇILSIN

Bazı yazılım tabanlı elektronik uygulamalarında elektrik kesintisi olup yeniden elektrikler geldiğinde bilgisayarın kendiliğinden başlaması gerekir. Örneğin bir PC ya da Raspberry Pi ile bir projenizi yönetiyorsunuz. Bu proje bir akıllı ev projesi ya da ileri seviye tarım uygulaması olabilir. Kısa süreli elektrik kesintisinin ardından tekrar elektrikler geldiği zaman projenin yürütülmesinden sorumlu "program yüklü" bilgisayarın otomatik olarak başlaması gerekebilir. Böyle bir durumda enerjinin gelmesini takiben birinin bilgisayarın power on tuşuna basması gerekir. Peki bunu basit bir devreye yaptırmak mantıklı olmaz mıydı?

İşte bu yazımda sizlere, elektrik geldiğinde bilgisayara otomatik olarak power on yaptıracak birkaç devre gösterecek ve iki tanesinin gerber dosyasını vereceğim. Böylelikle baskılı devre çıkartıp kullanabileceksiniz.

Bilgisayarın POWER düğmesi, kasanın içinden bir çift kablo ile anakart üzerindeki güç konnektörüne bağlantılıdır. Eğer bu pin konnektörünü bilgisayarın güç kablosu yerine basit bir devre ile ilişkilendirirseniz, devre elektrik verildiğinde kısa süreliğine bu pinleri kısadevre edip kapalı duruma geçer. Bu, otomatik başlaması gereken yazılım tabanlı projelerin çalıştırılmasında büyük kolaylık sağlar.

Bunun yapılabilmesi için birkaç devre oluşturdum. Şimdi bu devreleri inceleyelim.

Yukarıdaki devre, bir monoflop (monostable) multivibratör devresidir ve enerjisini bir transformatörsüz adaptörden alır. Devre prize takıldığında multivibratör, TLP-627 opto-kupl aygıtını kısa süreliğine aktif edip durdurur. Opto-kupl aygıtının Kollektör-Emetör uçları projeyi çalıştıracak olan bilgisayarın anakartındaki POWER konnektörüne bağlıdır. Böylelikle otomatik olarak bilgisayar başlatılmış olunur. Bilgisayardaki "başlangıç uygulamaları" içerisine projenizi yürütecek olan programı yerleştirirseniz, bilgisayar her açıldığında süreç kendiliğinden başlayarak size iş bırakmaz.

Yukarıdaki devre, farklı bir versiyonu teşkil etmektedir. Bu kez devrede TL431 programlanabilir zener entegresi ve R-C devresi kullanılmıştır. Devreye ilk güç uygulandığında, C kondansatörü 10k direnç üzerinden şarj olmaya başlar. Bu esnada TL431, TLP-627'yi sürerek bilgisayara "AÇIL" komutu göndermektedir. Kondansatör şarj olduğunda ise TL431'in opamp dengesi bozulmuştur ve yalıtıma gider. Bu, Opto-Kupl elemanının kapanmasına neden olur. Bu olay sadece 1 veya 2 saniye sürer. Otomatik olarak bilgisayarın Power tuşuna basılmış olur.

Farklı bir versiyon ise yukarıdaki gibidir. Bu kez devrede bir adet NPN transistörü kullanılmıştır. R-C devresi, transistörü geçici olarak çalıştıracak ve susturacaktır. Bu, aynen diğer örneklerde olduğu gibi TLP-627'yi kısa süre için çalıştırıp durdurur ve bilgisayarın açılması sağlanır.

Yukarıdaki son devrede ise bir adet PNP transistör bir röleyi sürecektir. Devreye güç uygulandığında kondansatör DC (Doğru Akım) karşısında bir an için kısadevre gibi davranır ve şarj olmaya başlar. Bu, PNP transistörünün birkaç saniye boyunca eksi (-) polarma ile tetiklenerek iletime geçmesine neden olur. Kondansatör dolduğunda ise transistör yalıtıma geçer ve röleyi sürmeyi bırakır. Bu, bilgisayara kısa süre için "AÇIL!" komutu gitmesine neden olur.

NOTLAR: Devrelerde kullanılan tüm NPN'ler BC547'dir. Tüm PNP'ler de BC557'dir; fakat farketmez. NPN ve PNP oluşlarına dikkat ederek istediğiniz transistörü kullanabilirsiniz. Röle 5Volt veya 9Volt, trafosuz adaptör girişindeki 100R direnç ise 1Watt'dır. Devrelerin tümünde 22uF'lik kondansatörler 16Volt minimumdur. Ayrıca devreler test edilmemiştir; baskı sonrasında direnç değerlerini değiştirerek turn-on ve turn-off zamanlarını ideal hale getirebilirsiniz.

İlk resimdeki monoflop otomatik power on devresinin PCB görünümü: