Basit Lityum Balans (BMS) Devresi

Balans devreleri seri bağlanmış bataryalar için hayati derecede önemli. Bataryalardan birinin düşük, birinin yüksek seviyede olması, düşük seviyedeki dolana kadar yüksek seviyede olanın aşırı şarj olmasına neden olarak batarya serisine zarar vermektedir. Hatta daha ileri durumlarda patlamalara da neden olabilir.

Bu yazımda sizlere bir başka sitede gördüğüm çok basit bir Lityum Balans devresini paylaşacağım. Devrenin yapımı son derece ucuz ve parça tedariki sorunsuzdur. Gerek internet üzerinden gerekse parçacılardan bizzat giderek alabilirsiniz. 

Alternatif bir konu burada, tıklatın yan sekmede açılsın.

Dengeleyici devreler, sadece Lityum pillerde kullanılmıyor. Kurşunlu akümülatörler, Nikel Kadmiyum ve Nikel Metal-Hidrit piller de eğer seri bağlanacaklarsa balanslanmaları gerekiyor. Değilse hücreler arasında oluşan gerilim farkı, yukarıda açıkladığım sorunlara neden olabiliyor. 

Burada çalışma düzenini anltacağım devre sanki bir tuhaflık var gibiydi. Bu tuhaflığı düzelterek PCB'sini çizdim.

Devredeki tuhaflık, transistöre yük direnci bağlamamaktan kaynaklanıyor. Pil, dolu seviyesine eriştiğinde transistör tam iletime geçerek pilin uçlarını kısadevre ediyor; resme dikkat edin. İçim rahat etmediği için ben de müdahale ederek devrede küçük bir değişiklik yaptım.

Bu da düzelttiğim devre:

Kaynak: 320Volt - tıklayın yan sekmede açılsın

Devreyi alıntıladığım sitede yorumlarda biri bu tuhaflıktan bahsetmiş ve sorunun nasıl çözüleceğini belirtmiş. Açıkçası ben de günlerdir bu devreyi çizmek istiyordum, ama yukarıdaki sorundan dolayı emin olamadığım için çizemiyordum. Devrede transistörün kollektöründe 16 Ohm'luk bir direnç bulunmaktadır. Böylelikle transistör iletime geçtiğinde güç bu direnç üzerinden akacak, pil ve transistör zarar görmeyecektir.

DEVRENİN ÇALIŞMASI

TL431, programlanabilir bir zener diyodu'dur (şönt regülatör entegresi). Referans bacağı ile Anot bacağı arasındaki gerilim 2,5Volt'u bulduğunda iletimi keser. Bu gerilimin dışındayken(düşük) ise iletime geçer. R1 ve R2'nin oluşturduğu gerilim bölücü devresi, 431'in kaç voltta iletime geçeceğini belirlemektedir. Gerilim bölücü pile ve güç kaynağına paralel şekilde bağlı olduğundan, pil seviyesi max. düzeye (4,20V civarı) eriştiğinde TL341 iletime geçerek BD244C'nin iletime geçmesini sağlar. BD244 bir PNP transistör olduğu için beyzine eksi polarma gittiğinde iletime geçecektir. Böylelikle şarj akımı bu pili pas geçerek direnç üzerinden diğer pile akacaktır. 

Devreyi bakır plakete basmalısınız. Çünkü plaket üzerine ısı emici geniş bakır alanlar oluşturdum, her ne kadar etkisi az olsa da bir nebze faydası olur.

Bakır yüzey ön kısımdadır, elemanları arkaya değil bu ön kısma, yani bakırlı alana dizecek ve lehimleyeceksiniz. Transistörü aynen resimdeki gibi yatıracak, madeni kısmın genişçe bakır alana temas etmesini sağlayacaksınız. Vida da kullanabilirsiniz. Ancak transistörün madeni kısmını hafifçe zımparalayıp bakırlı alana bol lehimle tutturursanız, ısının bertaraf edilmesi kolaylaşır. 

Devrede sanki giriş ve çıkış ayrıymış gibi görünse de aldanmayın. İster iki kabloyla ister dört kabloyla bağlayabilirsiniz.

Bir de şöyle görün:

Yine de imkanlarınız dahilinde delikli plaket de kullanılabilir, siz bilirsiniz. Zaten yapımı kolay ve ucuz, nasıl rahat çalışacaksanız öyle yapın. Eğer baskılı kart yapacaksanız aşağıdaki linke gerber yüklüyorum oradan indirebilirsiniz. İçerisinde bir adet basmalık bire bir ölçü PDF de var.

GERBERİ İNDİR

İyi çalışmalar dilerim.

seron

basitelektronikprojeler.blogspot.com