ÇOK BASİT KISADEVRE KORUMASI

Kısa devre koruması yapmak için önünüzde oldukça fazla yöntem vardır. Bu yazımda sizlere lamba kullanarak kısa devre yapımını göstereceğim. Bu yöntem oldukça etkili bir yöntemdir ve özellikle elektronik tamirinde ustalar tarafından sıkça kullanılır.

Bundan yıllar önce elimdeki bir kurşun-asit akümülatörü güç kaynağı olarak kullanıyordum. Ancak zaman zaman çıkan bazı aksilikler nedeniyle kısadevre oluyor ve kablolar ısınıyordu. Ayrıca kısadevre arızaları aküler ve güç kaynakları için son derece zararlıdır. Bu durumu engellemek için çok basit bir yöntem uyguladım.

Resimde gördüğünüz lamba, 12V 50Watt'lık otomobil far ampulüdür. Çok güçlü bir lamba olduğu için aküye bir yük bağladığınızda akımı çok fazla sınırlandırmaz. Çünkü ampul içindeki flamanın kızarması için belli bir akım şiddeti gereklidir. Çekilecek yük akımı bu minimum akım şiddetinin çok altında olduğu için lamba, normal kullanımda akımı sınırlandırmadan aküyü güvenle kullanmanıza izin verir.

Kısadevre durumunda ise kablolar birleştiği için tüm yük ampul ve kablolara biner. Bu, ampulün flamanını ısıtacak kadar yüksek akım geçmesine neden olur. Geçen akım şiddeti nedeniyle flaman kızararak parlar. Flamanın parlaması, direncinin büyümesine neden olur. Böylelikle lamba, kısadevre durumunda akünün zarar görmesini engelleyecektir. Ayrıca lambanın yanması dolayısıyla birşeylerin ters gittiğini anlayarak müdahale etmek için zamanınız olacaktır. 

The behavior of the bulb in the event of a short circuit.

Yukarıdaki grafikte normal kullanımda ve kısa devre durumunda ampulün flamanına ne olduğunu görüyorsunuz. Ortadaki dikey çizgi iki durumu ayırmaktadır. Soldaki alanda normal kullanımda flamanın sıcaklığını varsayımsal olarak görüyorsunuz. Sağ tarafta ise kısadevre başladığı anda ne olduğunu görmektesiniz. Kısa devrenin başlamasıyla beraber, flaman giderek kızarmaktadır. Doruk sıcaklığa eriştiğinde akkor haline gelir ve direnci de doruk seviyeye erişir. Bu, akümülatöre yapay bir yük etkisi yaratır. En azından iki kablonun birbirine doğrudan dokunmasından daha iyidir. 

Eğer kısa devre koruması yoksa, aynı tekniği laboratuvar güç kaynağınız için de kullanabilirsiniz. Diğer taraftan bu tekniği akü ve pil şarj etmede akım sınırlandırmak için de kullanıyoruz. Bakınız.

Cihaz tamirinde de bu yöntem kullanılıyor. Yıllardır elektronikçiler, özellikle SMPS güç kaynaklarının onarımında bu yöntemi kullanır. Bu, son derece güvenilir bir yöntemdir ve iyi sonuç verir. Ola ki tamir edilen SMPS adaptörde hala tehlikeli bir arıza varsa, adaptör kısadevre nedeniyle güç verdiğinizde tekrar patlar ve daha kötü sonuçlar ortaya çıkar. Bunun olmaması için adaptörün şebeke tarafına seri olarak bağlanmış yeteri kadar güçlü bir ampul, SMPS adaptörün patlamasını önlemekte ve arıza tesbitinde tamirciye yardım etmektedir.

Resimde, bir güç kaynağının tamirinde nasıl kısa devre önlemi alacağınızı görüyorsunuz. Üç adet ampul, 100Wattlıktır. Güç kaynağınızın gücü arttıkça paralel bağlamanız gereken ampul sayısı da artar. Aslına bakarsanız günümüzdeki PC güç kaynakları oldukça güçlü olduğundan, 4 veya 5 adet ampul kullanmak daha uygun olur. Böyle bir devrenin kurulması için yeterli genişlikte bir ahşap plaka ve yeterli malzeme kullanmanız gerekir. Plaka üzerine duyların, anahtarların ve kabloların titizlikle monte edilmesi, ayrıca topraklama kablosu ve sigorta konması da önemli bir gerekliliktir. Yukarıdaki resim sadece konunun mantığını anlamanız içindir. 

Aşağıda, örnek bir kısadevre koruma panelinin yapılış videosunu izleyeceksiniz:

Usta TV kanalına teşekkürler. Bu kanalda son derece faydalı teknik bilgiler veriliyor. Üye olup takip ediniz.

Kısa devre koruması amacıyla yapılan bu ampul uygulaması çok yer kaplamaktadır. Bu da çalışma ortamında yer sıkıntısına neden olur. İstenirse çok daha küçük ve basit bir versiyonu da yapılabilir. Bunu yapmak için halojen projektör lambaları kullanılabiliyor. Aşağıdaki bağlantıya tıklarsanız, halojen projektör lambası kullanılarak nasıl kısa devre koruması yapabileceğinizi öğreneceksiniz. (yan sekmede açılacak). 

https://danyk.cz/omez.html

Danyk'e çok teşekkür ederiz. Danyk'in youtube kanalını ziyaret edin. Çok ilginç teknik videolar paylaşıyor.

Linkte, 500Watt'lık projektör lambaları kullanılarak nasıl kısadevre koruması yapılacağını anlatıyor. İki adet lambayı bir PC güç kaynağı kutusuna sağlamca yerleştiriyor. Yeterli soğutmanın sağlanabilmesi için bir bilgisayar fanı ile hava sirkülasyonu sağlıyor. Bir adet de elektrik prizi takarak son derece küçük ve taşınabilir bir kısadevre koruma cihazı yapıyor.

Bugünkü yazımda basit kısa devre korumasının nasıl çalıştığını ve nerede kullanıldığını anlatmaya çalıştım. Okuduğunuz için teşekkür ederim. Önerileriniz olursa yorumlarda bana yazabilirsiniz.

İyi çalışmalar dilerim.

seron

basitelektronikprojeler.blogspot.com