Bu yazımda sizlere akü ve pil şarj etme yöntemlerinin en basitlerinden bahsedeceğim. Böylelikle çeşitli alternatiflerden faydalanarak kendi akü ve bataryalarınızı kolaylıkla şarj edebileceksiniz. Yöntemler birbirinden farklı olsa da temel kurallar aynıdır. Akü ve pillere kapasite değerlerinin onda biri kadar akım ve nominal gerilimlerinin biraz üzerinde gerilim uygulanır. Akü ya da pil gurubu (batarya) dolduğunda duruma göre akım kesilir ya da iyice zayıflatılarak bekleme durumuna geçilir. Bu anlatılanlar lityum pil ve bataryalar için değildir, onlardan da bahsedeceğim.
-------------------------------
İlk grupta yapılabilecek en basit şarj devrelerini göstereceğim.
-------------------------------
İlk grupta yapılabilecek en basit şarj devrelerini göstereceğim.
1-Eğer DC (Doğru Akım) çıkışlı bir adaptör varsa çıkışının artı ya da eksi hattına bir akım sınırlama direnci bağlayarak akü ya da pil şarj edilebilir. Direncin değeri adaptörün ve pilin özelliklerine göre seçilir. Kurşunlu akü ve Nikel pil türünden bataryalarda onda bir şarj akımı kuralına göre seçip bağlamalısınız. Ayrıca direncin watt değeri de önemlidir. Dirence paralel bağlanmış bir diğer direnç ve LED, şarjın sürmekte olduğunu gösterir. Adaptörün çıkış gerilimi, akü ya da pilin nominal voltaj değerinin üzerinde olmalıdır, mesela 12Voltluk akü için 15V-18V; 2 adet Nikel pil 2,4V olacağından 3V ila 5V olmalıdır.
2- 2 numaralı resimde ise bu işin lamba ile de yapılabildiğini görüyorsunuz. Lamba kızardıkça akımı sınırlandırır ve güvenlik sağlar. Akü, pil ve adaptörün zarar görmesini engeller.
3- Eğer AC (Alternatif Akım) çıkışlı bir güç kaynağınız varsa, mesela transformatör, akımı en azından bir diyot ile DC'ye çevirmelisiniz. 3 no'lu resimde AC trafoya bağlanmış pil/batarya'nın eksi hattında anotu pilin eksisine bağlı bir diyot görmektesiniz.
4- Lamba ile şarj yöntemi burada da geçerlidir, 4'de bunu görmektesiniz. Transformatörün gerilim değeri konusundaki kural burada da geçerlidir pil geriliminden biraz yüksek olmalıdır.
5-6- 5 ve 6'daki yöntemler ise ÇOK TEHLİKELİ olmakla beraber bunlar da kullanılabilir. Bir kutupsuz kapasitör 220V şebeke hattına seri bağlanarak diyotlar vasıtasıyla doğrultulup pil ya da batarya gurubuna bağlanır. Kondansatör, akım sınırlayıcı olarak kullanılır. 5'deki resim yarım dalga DC, 6'daki ise tam dalga DC verir. Kapasitöre paralel bağlı direnç, fişi çektikten sonra kapasitörde kalmış yükü deşarj etmek için bağlanır ve değeri 470k ila 1M arasında değişmektedir. Kapasitif reaktans hesabı burada.
Yukarıdaki resimde görülen devreler Lityum pil şarjında ASLA KULLANILMAMALIDIR. Lityum pillerin şarjı için kontrol devreleri ve uygun voltaj gerekmektedir yukarıdaki yöntemleri sakın kullanmayın.
Yukarıdaki resimde görülen devreler Lityum pil şarjında ASLA KULLANILMAMALIDIR. Lityum pillerin şarjı için kontrol devreleri ve uygun voltaj gerekmektedir yukarıdaki yöntemleri sakın kullanmayın.
Resimde gördüğünüz devre, uygun bir trafo bulabilirseniz nasıl akü şarjı yapabileceğinizi gösteriyor. Bu devrenin dezavantajı, akü dolduğunda şarjı kestirecek bir önlemin bulunmayışıdır. Bu nedenle aküyü devamlı denetlemelisiniz.
Yukarıdaki resimdeki yöntem ÇOK TEHLİKELİDİR! Önerdiğimi söyleyemem fakat çaresiz kalırsanız ve o anda oto tamircilerine çok uzaktaysanız bu yöntemi bir iki defalığına kullanabilirsiniz. Ampul 40W ila 60Wattlıktır ve akkor flamanlı olmalıdır. Diyot, 3 Amperlik 1N5404...1N5408 olabilir. İki tane paralel bağlarsanız daha iyi olur. VE TEKRAR UYARIYORUM BU DEVRE ÇOK TEHLİKELİDİR!
Bu resimde gördüğünüz yöntem yanlıştır, çünkü bir akü bir güç kaynağına asla doğrudan bağlanmamalıdır; ya da tam tersi bir güç kaynağı asla bir pile ya da bataryaya doğrudan bağlanmamalıdır. Bu hem bataryaya, hem de güç kaynağına zarar verir. Bu yöntemin yanlış olduğunu aklınıza yazın.
Bu resimde daha doğru bir uygulama görünüyor. Arada akım sınırlamak için bir lamba var, lambanın resmi örnektir ihtiyaca göre seçilir. Otomobil aküsü için 50W far ampulü uygun. Motosiklet aküsü, UPS aküsü için resimdeki gibi sinyal lambası uygundur. Trafo ya da adaptör, 15V...19V uygundur.
-----------------------------------
Regülatör entegreleri ile akım sınırlayarak akü ve pil şarj:
-----------------------------------
Regülatör entegreleri ile akım sınırlayarak akü ve pil şarj:
Bu yöntemler çeşit çeşittir. LM3XX gurubu voltaj regülatörü entegreleri akım sınırlayıcı modunda bağlanarak akü ve pil şarj edilebiliyor.
LM78XX gurubu entegrelerle de aynı şekilde akım sınırlama devresi kurulabiliyor.
Gördüğünüz gibi 78XX entegreleri de akım sınırlayıcı modunda bağlanarak akü ve pil şarjında kullanılabilir. LM78XX akım sınırlayıcı PCB modül burada.
Transistörlü akım sınırlama devresi kurularak akü ve pil şarj edilebilir.
Resimde bir güç transistörü, Rsense direnci ve iki adet seri diyot vasıtasıyla akım sınırlama modunda bağlanmıştır. Ryük yazan yere akü ya da pil gurubu bağlanırsa sağlıklı bir şarj koşulu elde edilebilir. 10k direnç varsayımsal olarak konmuştur, siz bu değerde kullanmayın. Duruma göre seçilip kullanılır.
Yukarıdaki bu üç yöntemde nasıl hesaplama yapılacağına buradaki hesaplayıcıdan bakabilirsiniz.
Yukarıdaki bu üç yöntemde nasıl hesaplama yapılacağına buradaki hesaplayıcıdan bakabilirsiniz.
Yukarıdaki resimde gördüğünüz yöntemde de LM317T entegresi akım sınırlama modunda bağlanmıştır fakat diğerlerinden farklı olarak bataryanın eksi hattını kontrol etmektedir. Bu devrenin anlatımı ve baskı şeması ile daha detaylı anlatım buradadır, tıklarsanız yan sekmede açılır.
Bu yöntemler yapılabilecek en basit yöntemlerdir; sonuçta günü kurtaracaktır. Fakat daha gelişmiş şarj devreleri de var. Dolayısıyla burada otomatik kesmeli akü ve pil şarj devrelerinden de bahsetmemek olmaz. Aşağıdaki linki ziyaret ederseniz (yan sekmede açılır) blog sayfamda hazırladığım tüm akü ve pil şarj konularını görebilirsiniz. Bu konuların tümünde çok önemli bilgiler vermeye çalıştım.
-------------------------------------------
Lityum pillerin güvenle şarj edilmesi:
Bu konu azami öneme sahiptir çünkü lityum pillerin hemen her türü, gerek kullanırken gerekse şarj ederken dikkat ve bilgi gerektirir. İlkel yöntemlerle ve rastgele şarj etmek tehlikeli olabilir. Bu nedenle lityum piller için üretilmiş çeşitli şarj modülleri, BMS devreleri vb üretilmektedir. İsterseniz internetten satın alabilirsiniz.
-1S BMS Bağlantı Şekli:
-1S ve 2S BMS Bağlantı Şekli:
-2S farklı bir kart Bağlantı Şekli:
-4S BMS Bağlantı Şekli:
Bu sitede de bunlarla ilgili birkaç yazı paylaşmıştım, aşağıdaki linklerde ilginizi çekerse yapabileceğiniz en kolay lityum iyon pil şarj ve BMS devreleri yeralmaktadır, inceleyebilirsiniz.
-------------------------------------------
Sanırım bu konular sizin için yeterli olacaktır. Konularımı takip etmeye devam edin. Konularımın çoğunu zaman zaman güncelliyorum. Yenilikleri ve yeni konuları kaçırmayın.
İyi çalışmalar dilerim.
seron
basitelektronikprojeler.blogspot.com
Yorumlar
Yorum Gönder